Typ miejsca

Informacje nt. zbrodni

W marcu 2016 r. otrzymaliśmy zgłoszenie na temat nieoznakowanych żydowskich grobów na terenie gminy Działoszyce, w miejscowości Sypów. O ich istnieniu poinformował nas drogą mailową  mężczyzna, którego rodzina pochodziła z Sypowa:

“a) grób, gdzie została rozstrzelana 8 osobowa rodzina, jest to w lesie, który w znaczący sposób się już zmienił od tamtych wydarzeń, ale sądzę, że będzie można określić miejsce w promieniu około 10 m.

b) miejsce znane dokładnie (wąwóz w lesie), gdzie z relacji mieszkańca wsi, Niemcy w nocy przywozili zwłoki Żydów ciężarówkami i zasypywali. Ile osób ciężko powiedzieć, z tego co pamiętam to mówił o kilku ciężarówkach.

c) rodzina 3-4 osobowa, ten sam mieszkaniec mówił, że może dokładnie wskazać miejsce

d) egzekucja kilkunastu osób, ile dokładnie nie pamiętam, ale dziadek raczej będzie pamiętał (jest to jedno lub  dwa miejsca). Dziadek jeszcze w zeszłym roku mówił mi, że będzie w stanie wciąż wskazać miejsce, ponieważ jako młody chłopak był przymuszony przez Niemców, aby po egzekucji zasypać grób, ale udało mu się uciec.

e) studnia (teren prywatny) miejsce dokładnie znane i miejsce, gdzie po egzekucji wrzucano zwłoki ludzi pochodzenia żydowskiego oraz ukraińskiego, ilu chyba dokładnie nikt nie wie, ale z relacji dziadka oraz mieszkańca wsi wynika, że było ich sporo.” (cytat z maila skierowanego do Komisji Rabinicznej  z dnia 29 marca 2016 r.)

Kwerenda w zasobach IPN na temat żydowskich grobów wojennych w Sypowie dała wynik negatywny .

9 sierpnia 2017 r. przedstawiciel Komisji Rabinicznej do spraw Cmentarzy odbył wizję lokalną w miejscowości Sypów. Bolesław D. ( rocznik 1928), mieszkaniec Sypowa, wskazał dwa miejsca pochówku ofiar Zagłady. Pierwsze w lesie nieopodal swojego gospodarstwa, w którym znajduje się grób masowy 6-8 osób, jednak jego dokładnej lokalizacji  nie był w stanie wskazać precyzyjnie: “Tu świeżo było, to byłem, ale już to wszystko zarosło, to ino wiem, że pod tą górką. […] Tak, świeżo zasypane.” (Sypów, 9 sierpnia 2017 r.) Drugie miejsce zostało przez świadka wskazane bardzo dokładnie. Miejsce oznaczone jest przez okoliczną ludność licznymi krzyżami, wymalowanymi i wyrytymi na drzewach wokół miejsca grobu. Zgodnie z informacjami przekazanymi Komisji, w tym miejscu miała znajdować się studnia, do której wrzucano zwłoki zamordowanych Żydów i Ukraińców. Tak zapamiętał to miejsce pan Bolesław: “Była to studnia, czerpano wodę, a jak już, zrobiły się pustki, to tam studnia już poszła w takie zapomnienia. […] Co tam się działo, to trudno powiedzieć, tyle wiem, że tam były ciała, nawet jo tam zaglądałem, to było tak, że widać było z góry  jak leżeli.” (Sypów, 9 sierpnia 2017 r.)

Identyfikacja grobu na podstawie nieinwazyjnych badań.

W dniu 09.08.2017 r. przeprowadzono wizję lokalną w miejscu precyzyjnie wskazanym przez świadka jako zbiorowy grób (GPS: N50°24‚10.04”E020°25’52.61”).

Nie prowadzono badań georadarowych.

Pomiar rzeźby terenu (LIDAR) wyraźnie ukazuje miejsce wskazane.

Nie przeprowadzono kwerendy zdjęć lotniczych dla tego obszaru.

Kontakt i współpraca

Nadal poszukujemy informacji nt. tożsamości ofiar i lokalizacji żydowskich grobów w Sypowie. Jeżeli wiesz coś więcej, napisz do nas na adres mailowy: fundacjazapomniane@gmail.com.

Bibliografia

Zasoby Fundacji Zapomniane, email skierowany do Komisji Rabinicznej  z dnia 29 marca 2016 r.

Nagranie Fundacji Zapomniane [zapis audio], imię: Bolesław [świadek historii], data ur. [brak], temat i słowa klucze: żydowskie groby w Sypowie, rozm. przepr. Agnieszka Nieradko, Sypów, 9 sierpnia 2017 r.

Dnia 9 sierpnia 2017 r. przedstawiciel Komisji Rabinicznej do spraw Cmentarzy odbył wizję lokalną w miejscowości Sypów. Pan Bolesław (89 lat), mieszkaniec Sypowa.