Typ miejsca

Informacje nt. zbrodni

Cmentarz żydowski w Łomży przy ul. Bocznej stanowił miejsc straceń chrześcijan i żydów. Według Alertu Harcerskiego sporządzonego przez harcerzy ze szkoły nr 9 w Łomży miało tam zginąć 350 osób w tym 200 żydów. „W latach 1940-45 z więzienia w Łomży Niemcy przywozili więźniów na ten cmentarz, gdzie z kolei wszystkich rozstrzeliwali. Byli to przeważnie żydzi.”(Gk 195/I/12) Znane są nazwiska 10 osób zamordowanych i pochowanych na cmentarzu między 1941 a 42 rokiem:

Adam Berkman
Berman
Boczkowski
Budzik
Gołąbek
Estera Gurfinkiel
Niedźwiecki
Roksztajan
Urwicz
Zimny

Identyfikacja grobu na podstawie nieinwazyjnych badań.

Przeprowadzono kwerendę fotografii lotniczych dla tego obszaru, w wyniku której pozyskano dwie fotografie z dnia 17.04.1941 r. i 20.09.1944 r. Interpretacja fotografii lotniczej z dnia 20.09.1944 r. pozwoliła na rozpoznanie wyraźnie naruszonego miejsca o relatywnie prostych krawędziach, kształt ten bardzo jednoznacznie sugeruje, iż naruszenie to jest zapewne miejscem przekopanym przez człowieka. Miejsce to jest zlokalizowane w południowo–wschodnim rogu cmentarza. Przypuszczalny format to szerokość ok. 10 m, długość ok. 12 m. W części południowej cmentarza bardzo wyraźnie widoczne pojedyncze przekopy zlokalizowane w sześciu kwaterach cmentarnych. Liczne naruszenia o małym formacie: długość ok. 2 m, szerokość ok. 0,70 – 1 m odpowiadają z pewnością za pojedyncze groby ofiar wojny, jako że przekopy te nie są widoczne na fotografii z dnia 17.04.1941 r.

W trakcie wizji lokalnej na cmentarzu żydowskim w dniu 11.12.2017 r. udało się odnaleźć w terenie miejsce w południowo wschodnim rogu (GPS: N53°10.164‚E022°05.321‚), które obecnie znajduje się poza ogrodzeniem cmentarza żydowskiego. Lokalizacja ta charakteryzuje się wybranym piachem ze skarpy cmentarnej, a także narzuconymi kamieniami polnymi. Lokalizacje pojedynczych grobów wojennych mieszczących się w kwaterach zajmujące południową stronę cmentarza (GPS: N53°10.185‚ E022°05.297‚, N53°10.190‚ E022°05.306‚, N53°10‚10.62” E022°5‚17.99”, N53°10‚10.51” E022°5‚17.32”, N53°10‚10.14”E022°5‚18.19”) obecnie są gęsto zarośnięte, a dostęp do nich ograniczony.

Nie prowadzono badań geofizycznych.

Pomiar rzeźby terenu (LIDAR) ukazuje depresję po wybranej ziemi w południowo-wschodnim rogu działki cmentarnej.

Kontakt i współpraca

Nadal poszukujemy informacji na temat tożsamości zamordowanych w Łomży Żydów i lokalizacji ich grobu. Jeżeli wiesz coś więcej, napisz do nas na adres mailowy: fundacjazapomniane@gmail.com.

Bibliografia

Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za dofinansowanie projektu badawczego, dzięki któremu zdobyliśmy materiały dotyczące tej miejscowości.