Typ miejsca

Informacje nt. zbrodni

Na cmentarzu żydowskim w Narwi w pojedynczym grobie spoczywają szczątki młodego żydowskiego mężczyzny o imieniu Majer.

Relacja Zofii Sz. z 1973 r.: „Daty dokładnie nie przypominam,  ale niedługo po likwidacji getta w Narwi został zastrzelony Żyd Majer syn Rufki, który ukrywał się w jakimś chlewiku. O jego pobycie dowiedzieli się dwaj żandarmi i natychmiast udali się do miejsca ukrycia. […] Gdy dowiedziałam się o zabiciu tego Żyda, udałam się na miejsce gdzie go rozstrzelano i widziałam jego zwłoki leżące na podwórku zabudowań należących do Żyda Alperna. Zwłoki jego zostały chyba pochowane na cmentarzu żydowskim. Chowali mieszkańcy Narwi, ale kto nie przypominam. Mejer był młodym mężczyzną miał około 20-22 lat.” (S 33/15/Zn)

Zabójstwo Majera odbyło się na oczach Jana J. (zeznanie z 1974 r.): „Pamiętam dokładnie, że było to po wywiezieniu wszystkich Żydów z Narwi. Po przeciwnej stronie ulicy znajdowały się zabudowania stanowiące przed tem własność Żydów Alpernów. Posesja Alpernów była ogrodzona płotem. W pewnym momencie zauważyłem, że na posesji Aleprnów znajduje się dwóch żandarmów z posterunku w Narwi oraz trzeci mężczyzna, który był synem Żyda Rufki. Jak on się nazywał nie pamiętam. Był to młody mężczyzna w wieku około 20 lat. Osobiście widziałem jak żandarmi poprowadzili syna Rufki pod jeden z budynków gospodarczych,  znajdujących się na posesji po czym żandarm wyjął z kabury pistolet i skierował go w kierunku Żyda, lecz strzału nie oddał. Wówczas drugi żandarm zabrał pistolet i osobiście strzelił do syna Rufki zabijając go na miejscu. Kto zakopywał zwłoki zamordowanego  nie wiem.”  (S 33/15/Zn)

Zakopanie na cmentarzu żydowskim zwłok jednej osoby potwierdza Ankieta GKBZHwP (IPN Bu 2448/27). Brak informacji o dacie zdarzenia.

Identyfikacja grobu na podstawie nieinwazyjnych badań.

W dniu 27.08.2014 r. przeprowadzono wizję lokalną na cmentarzu żydowskim. Podczas wizji nie był obecny świadek. Brak dokładnego wskazania lokalizacji mogiły (GPS: N52°53.775‚E023°31.465‚).

Pomiar rzeźby terenu (LIDAR) nie jest pomocny w przypadku braku przybliżonego wskazania.

Nie prowadzono badań georadarowych.

Nie przeprowadzono kwerendy fotografii lotniczych dla tego obszaru.

Kontakt i współpraca

Nadal poszukujemy informacji na temat tożsamości ofiar i lokalizacji żydowskich grobów w Narwi. Jeżeli wiesz coś więcej napisz do nas na adres mailowy: fundacjazapomniane@gmail.com.

Bibliografia

sygn. DS 356/71, Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Białymstoku:
Protokół przesłuchania świadka – Zofii, 22 maja 1973 r. (s. 2 – 7).

sygn. DS 356/71, Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Białymstoku: Protokół przesłuchania świadka – Aleksandry, 23 maja 1973 r. (s. 10 – 13).

sygn. DS 356/71, Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Białymstoku: Protokół przesłuchania świadka – Juliana, 1 czerwca 1973 r. (s. 26 – 28).

sygn. DS 356/71, Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Białymstoku:
Protokół przesłuchania świadka – Jana, 22 lutego 1974 r. (s. 43 – 45); Zdjęcie – Widok miejsca zastrzelenia Żyda Majera w Narwi, miejsce wskazuje pan Jan i sołtys Narwi. (str. 58); Zdjęcia – widok szosy, przy której rozstrzelano Żyda Pilca z synem w 1942 lub 1943 r. oraz strzałką wskazane miejsce, w którym rozstrzelano Pilca z żoną (s. 62).

IPN, Sygn. S 33/15/Zn, Postanowienie o umorzeniu śledztwa z dnia 16.07.2015 roku w sprawie nazistowskich zbrodni wojennych na terenie powiatu Hajnówka.

sygn. IPN BU 2448/25, Zespół: Ankiety Głównej komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, żydowskie groby wojenne na terenie pow. hajnowskiego, “Ankiety GKBZHwP oraz Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Warszawie, zebrane w latach 1968 – 1972, Ankiety dotyczące województwa białostockiego – I, Powiat Hajnówka, Miejscowość Narewka Mała, miejscowość Narew.

St. sierż. A. Panfiluk, PLAN miejsca dokonania morderstwa dwóch Żydów na szosie Narew – Klejniki w okresie okupacji hitlerowskiej [brak daty].

St. sierż. A. Panfiluk, PLAN miejsca rozstrzelania przez hitlerowców Żyda Majera w Narwi, pow. Hajnówka [brak daty].