Typ miejsca

Informacje nt. zbrodni

Na cmentarzu żydowskim w Krzywczy pochowane są ofiary następujących mordów, do jakich doszło na terenie Krzywczy:

• w czerwcu 1942 r. gestapo z Przemyśla zamordowało członków rodziny Bilet z Krzywczy. Zginęli Józef Bilet (lat 37) z żoną i dwójka synów w wieku 5 i 8 lat. Rodzina zginęła we własnym domu, rodzice w piwnicy, dzieci na łóżkach. Zostali pochowani we wspólnej mogile na cmentarzu żydowskim w Krzywczy;
• w sierpniu 1942 r. lub w sierpniu 1943 r. 9 żydowskich kobiet i mężczyzn zostało zastrzelonych na cmentarzu przez gestapo z Przemyśla. Ofiary pochodziły z Przemyśla, Kańczugi i Babic. Ich ciała zakopano w jednym grobie o wymiarach 2×2 m na cmentarzu żydowskim w Krzywczy. Wśród zabitych były osoby o nazwiskach: Pinkwas, Rosner oraz osoba o nazwisku Spitz pochodząca z Babic.

Identyfikacja grobu na podstawie nieinwazyjnych badań.

W trakcie wizji lokalnej na cmentarzu żydowskim dnia 30.09.2014 r. przeprowadzono badania georadarowe w miejscu wskazanym przez świadka (GPS: N49°47.989‚ E022°32.711‚). Wyniki badań charakteryzują się niską jakością, pomimo niewyraźnego obrazu można dostrzec anomalię o przypuszczalnych wymiarach: długość ok. 3,0 m, szerokość ok. 2,0 m i głębokość ok. 0,8 m (p.p.t.).

Pomiar rzeźby terenu (LIDAR) wyraźnie ukazuje zmiany topograficzne w związku z łagodnym wzniesieniem, na którym jest zlokalizowany cmentarz. Ponadto widoczne jest małe naruszenie w miejscu wskazanym przez świadka.

Nie prowadzono kwerendy fotografii lotniczych dla tego obszaru.

Kontakt i współpraca

Nadal poszukujemy informacji na temat tożsamości ofiar i lokalizacji żydowskich grobów w Krzywczy. Jeżeli wiesz coś więcej, napisz do nas na adres mailowy: fundacjazapomniane@gmail.com.

Bibliografia

List państwa Barbary i Jerzego skierowany do Naczelnego Rabina Polski ws. egzekucji na Żydach dokonanej na cmentarzu żydowskim w Krzywczy z dnia 19 stycznia 2011 r.

IPN Bu 2248/883 z ankiety b. GKBZH w Polsce – woj. rzeszowskie

IPN Bu 2448/884 z ankiety b. GKBZH w Polsce- woj. rzeszowskie

IPN Rz 191/431, 4 karty (karty 20, 20v, 21, 21v) z teczki OKBZpNP – IPN w Rzeszowie, Ankiety GKBZH w Polsce – represje na ludności żydowskiej przed utworzeniem getta – pow. Przemyśl.

IPN Rz 191/421, 6 kart (karty 44,45,47,47v, 48, 48v) OKBZpNP – IPN w Rzeszowie, Ankiety GKBZH w Polsce – pow. Przemyśl.

IPN Rz 191/202, karta 57 z akt OKBZpNP IPN w Rzeszowie, Rejestr miejsc i faktów zbrodni hitlerowskich z pow. Przemyśl.

Potocki A., Żydzi na podkarpaciu, 2004, s. 86.

Pismo z Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN do Komisji Rabinicznej z dnia 9.10.2012 r. ws. podsumowania śledztwa prowadzonego przez b. Okręgową Komisję Badania Zbrodni Hitlerowskich w Rzeszowie o sygn I S 333/72/Rz, którego wątkami były m.in.: zabójstwo przez funkcjonariuszy państwa niemieckiego 14 osób narodowości żydowskiej we wrześniu 1939 r. na górze Kijów koło Krzywczy woj. podkarpackie oraz zabójstwo przez funkcjonariuszy państwa niemieckiego 6 osób narodowości żydowskiej w tym 5 mężczyzn i 1 kobiety, latem 1943 r. na cmentarzu żydowskim w Krzywczy, woj. Podkarpackie.

3 karty z akt śledztwa,  sygn. I S 23/72, zawierające dokumentację fotograficzną oraz szkic usytuowania grobu 14 żydów na górze Kijów w rejonie Krzywczy, pow. Przemyśl.

Gk 163/36, k. 15,16 z akt zespołu “Ankieta miejsc i faktów zbrodni hitlerowskich przeprowadzona przez sądy grodzkie”.

Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939-1945, województwo przemyskie, s. 54, Warszawa 1983.