Typ miejsca

Informacje nt. zbrodni

W miejscowości Wólka Poznańska, na prywatnej działce, niedaleko zabudowań gospodarskich znajduje się grób kobiety i mężczyzny, prawdopodobnie mieszkańców Stoczka Łukowskiego zamordowanych w 1942 r. Kobieta miała być córką rabina, a mężczyzna jej mężem, chociaż pojawia się też informacja, że mógł być jej bratem. Ukrywali się w piwnicy jednego z gospodarstwa. Naoczny świadek odprowadzenia pary na śmierć tak wspomina to zdarzenie: “Tu ich przyprowadzili i ich tutaj pochowali, małżeństwo. To była rabina miejscowego córka. Dwa tygodnie po wysiedleniu tych [Żydów ze Stoczka Łukowskiego] do Garwolina […].- Rozumiem, że ktoś ich przyprowadził tutaj? – Niemcy, dwóch Niemców. I sołtys kazał ludziom ich zakopać.” (Wólka Poznańska, 2020). Szczątki dwóch osób zostały zakopane we wspólnym grobie, po którym biegła potem piaskowa droga ubita przez czołgi.

Upamiętnienie

Miejsce grobu zostało oznaczone drewnianą macewą w 2020 roku ramach projektu “Punkty Odniesienia – oznakowanie 24 żydowskich grobów wojennych drewnianymi macewami”. “Punkty odniesienia” to próba znalezienia sposobu na znakowanie odnalezionych mogił, zanim możliwe będzie ich upamiętnienie. Działanie ma na celu drobną ingerencję w krajobraz tych miejsc, która przypominałaby o tym, co w nim niewidoczne, a często obecne w pamięci lokalnych społeczności. Będąc jedynie tymczasowym upamiętnieniem, drewniane macewy mają otwierać możliwość przejęcia przez lokalne społeczności opieki nad tymi miejscami, oswojenia ich, a być może także uruchomienia własnych, związanych z nimi praktyk lub trwałego ich upamiętnienia. 

Więcej o projekcie można przeczytać tutaj: https://tinyurl.com/muknnyd6

Projekt  “Punkty Odniesienia – oznakowanie 24 żydowskich grobów wojennych drewnianymi macewami.” był realizowany dzięki dofinansowaniu Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny oraz The Matzevah Foundation.

Identyfikacja grobu na podstawie nieinwazyjnych badań.

W dniach: 13.10.2020 r. i 13.11.2020 r. przeprowadzono wizję lokalną w obecności świadka, który precyzyjnie wskazał lokalizację grzebaliska dwóch ofiar (GPS: 51°58’25.2”N 21°57’02.2” E).

We wskazanym miejscu  przeprowadzono badania z użyciem georadaru. Na profilu georadarowym o nazwie WPO10002 zarejestrowano anomalię między 6.0 mb a 8.0 mb o przybliżonych wymiarach: długość ok. 2.0 mb, szerokość ok. 0.8 mb, głębokość ok. 1.5m p.p.t. W przypadku wyników z tej lokalizacji należy wziąć pod uwagę, że wymiary grobu są relatywnie małe, dlatego też trudne do interpretacji.

Pomiar rzeźby terenu (LiDAR) w tym przypadku nie jest pomocny.

Nie prowadzono kwerendy zdjęć lotniczych dla tego obszaru.

Kontakt i współpraca

Nadal poszukujemy informacji nt. tożsamości żydowskich ofiar w miejscowości Wólka Poznańska. Jeżeli wiesz coś więcej, napisz do nas na adres mailowy: fundacjazapomniane@gmail.com.

Bibliografia

Nagranie Fundacji Zapomniane [zapis audio], imię: Andrzej S. [świadek historii], temat i słowa klucze: żydowskie groby w Wólce Poznańskiej; rozmowę przeprowadził Aleksander Schwarz, Wólka Poznańska, 2020.

Dziękujemy International Holocaust Remembrance Alliance oraz Ambasadzie Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie za dofinansowanie projektu badawczego, dzięki któremu zdobyliśmy materiały dotyczące tej miejscowości.